The Legend of Locomotive of Siam

ถ้าจะเปรียบรถจักรไอน้ำแต่รุ่น แต่ละประเภทที่มีอยู่ในประเทศไทยแล้ว รุ่นยักษ์ ๆ แบบเฮพวี่เวท ของหนีไม่พ้นเจ้ายักษ์พลังสูงแบบ “การัตต์”

ก็แหง๋มอยู่แล้ว เพราะเจ้าการัตต์ คือรถจักรไอน้ำที่เสมือนกับมีสองคันรวมอยู่ในคันเดียวกัน พลังลากจูงจึงเหลือเฟือ แต่ถ้ากลับมามองในกลุ่มของรถจักรไอน้ำที่เทียบน้ำหนักตัวรถใกล้เคียงกันที่ผมรู้สึกว่า มันคือรถจักรไอน้ำที่ทรงพลังที่สุด เห็นจะหนีไม่พ้น เจ้าสิบล้อรางเรียบ หรือชื่อทางการคือ “เท็น-วีลเลท สวิชเชอร์” (10- Wheeled Switcher)

สิบล้อรางเรียบ หรือเจ้า เท็น-วีลเลทฯ เป็นรถจักรไอน้ำในอดีตที่ผลิตขึ้นโดย ฮาโนแมก (Hanomag)
ฮาโนแมก เป็นชื่อของผู้ผลิตเยอรมัน ในชื่อเต็มคือ ฮาหน์ โนวอร์เช แมชชีนเนนเบอะ (Hannoversche Masschinnenbau)

ในอดีตนั้น ฮาโนแมก คือผู้ผลิตรถยนต์ และรถบรรทุกรายใหญ่ของเยอรมันนี ในช่วงสงครามนั้น ฮาโนแมก ได้เป็นหนึ่งในผู้ผลิตรถยนต์ให้แก่หน่วย SS ของกองทัพนาซีเยอรมัน หลังสภาพของเศรษฐกิจและกิจการผลิตรถยนต์เป็นไปได้ไม่ดีนัก จึงทำให้ฮาโนแมก ตัดสินใจขายกิจการฝ่ายผลิต รถจักรไอน้ำให้แก่ บริษัท เฮนเชล แอนด์ ซอห์น (Henchel & Sohn)

เจ้าเท็น-วีลเลทฯ เมื่อครั้งนำเข้าใช้งานในประเทศไทย ในราวปี พ.ศ.2456 นั้น นำมาใช้กับรางมาตรฐาน 1.435 เมตร ในรูปจัดวางล้อแบบ 0-10-0
การจัดวางล้อแบบ 0-10-0 ทำให้เจ้าเท็น-วีลเลท เป็นรถจักรไอน้ำเพียงชนิดเดียวในกลุ่มบรรดารถจักรไอน้ำทั้งหมด ที่นอกจากจะมีขนาดของกระบอกสูบที่ใหญ่กว่าแทบทุกชนิดแล้ว ยังสามารถสร้างพลังฉุดลากได้สูง เมื่อเทียบอัตราการผลิตแรงดันไอน้ำต่อ กก. กับรุ่นอื่น ๆ

นอกจากพลังที่มาพร้อม ๆ กันแล้ว เจ้าเท็น-วีลเลทฯ ยังเป็นรถจักรไอน้ำที่ถูกออกแบบให้มีความสวยงาม ไม่ว่าจะเป็นการออกแบบปล่องควัน, สัดส่วนของรถที่รับกับรถลำเลียงเชื้อเพลิง และเสน่ห์ของหมุดน๊อตย้ำขนาดใหญ่อยู่บริเวณรอบตัวบอย์เลอร์ทำให้ดูราวกับ สร้อยคอสวยงามไปพร้อม ๆ กับภาพของความแข็งแกร่งที่มีอยู่เต็มพิกัดสไตล์เยอรมัน



มาในยุคของการปรับเปลี่ยนขนาดของรางให้เป็นขนาดทางแคบ (Narrow Gauage) เป็น 1 เมตร แทน 1.435 เมตร รถจักรไอน้ำหลายคันที่เคยใช้ในรางมาตรฐาน 1.435 เมตร ก็มีอันต้องถูกระงับใช้ไป  ทว่า เจ้าเท็น-วิลเลทฯ คันนี้นับว่าอาจจะเป็นเพียงรถจักรไอน้ำเพียงคันเดียวก็ว่าได้ที่ถูกดัดแปลงล้อ ให้สามารถกลับมาวิ่งบนรางขนาด 1 เมตรได้ นั่นอาจเป็นเพราะสนนราคาค่าตัวของมันที่ค่อนข้างแพง รวมทั้ง การเล็งเห็นถึงความสามารถและคุ้มค่าสำหรับการใช้งานของมัน ดังนั้นหลังการวิ่งรับใช้บนรางขนาด 1.435 เมตรนับแต่ ปี พ.ศ. 2456 จนมาถึง ปี พ.ศ.2467 เจ้าเท็น-วีลเลทฯ จึงกลับมารับใช้ประชาชนอีกครั้งบนรางขนาด 1 เมตร